Publiekrechtelijk
- Publiekrechtelijk Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied(Bedragen x €1.000)Omgevingsdienst NoordzeekanaalgebiedRechtsvorm:
Gemeenschappelijke regeling - openbaar lichaam
Oprichtings-/publicatiedatum:17 december 2015Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangDe regeling wordt getroffen ter ondersteuning van de colleges bij de uitvoering van hun taken op het gebied van het omgevingsrecht in het algemeen en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht in het bijzonder, alsmede de taken op het terrein van vergunningverlening, handhaving en toezicht op grond van de in artikel 5.1 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht genoemde wetten. Voorts wordt de regeling getroffen ter behartiging van de taken voortvloeiend uit het Besluit risico's zware ongevallen 1999
Bestuurlijk belangWethouder Krieger is lid van het Algemeen Bestuur, plaatsvervanging door wethouder Breunesse
Stemverhouding: 9,8%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
De inhoudelijke activiteiten van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied liggen voor een groot deel vast vanuit wet- en regelgeving en beleidsdoelstellingen van de opdrachtgevers. Er is sprake van een verhoogde aandacht en inzet op intensieve handhaving en bestuurlijke gevoelige dossiers. De opdrachten nemen in volume en complexiteit toe. Het aantal bedrijven dat de ODNZKG in portefeuille heeft is gestegen en de steeds verdergaande wetgeving vraagt om een intensivering van kennis en kwantiteit. Naast een verdubbeling van WOB-verzoeken is een toename te zien van juridische procedures. Handhaving in de bouw noopt soms tot tijdelijke stilleggingen. In het licht van deze toenemende complexiteit en omvang van het werk is de OD genoodzaakt veel personeel in te huren, mede omdat de arbeidsmarkt krap is.
Corona effecten
Op het gebied van vergunningverlening is geen effect van corona zichtbaar geweest op het aantal inrichtingen, of aard en omvang van de werkzaamheden bij vergunningverlening. Het aantal nieuwe aanvragen is stabiel. De werkwijze voor het uitvoeren van toezicht en handhaving zijn in de periode tussen maart en juni aangepast. Fysieke controles zijn uitsluitend uitgevoerd in die gevallen waar er sprake was van grote milieurisico’s of klachten. Daarnaast zijn digitale controles ontwikkeld. De OD NZKG heeft tijdens de intelligente lockdown bewust wel gekozen om zichtbaar te zijn op straat. Zeker op industrieterreinen en in bepaalde gebieden in het beheergebied. Het wel op straat aanwezig zijn is daarbij benut om gebieden te ‘schouwen’ en te ‘gevelen’.
Omgevingswet
De invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2022 heeft een grote impact. De ODNZKG denkt met de opdrachtgevers mee over omgevingsvisies, omgevingsplannen, omgevingsverordening en legesverordeningen. De Omgevingswet is een complexe stelselherziening met als gevolg dat alle gemeenten, provincies en waterschappen en omgevingsdiensten moeten wennen aan de nieuwe regelgeving en wijze van werken. In 2021 en de jaren daarna zal er nog veel verduidelijking in de wet- en regelgeving plaatsvinden en worden de nieuwe gemeentelijke omgevingsplannen fasegewijs ingevoerd. Deze complexiteit in combinatie met het vervullen van een nieuwe rol doet een groot beroep op de medewerkers. Daarom is er de komende jaren extra aandacht voor het opdoen van kennis en het ontwikkelen van competenties en vaardigheden.
De mogelijke effecten van taakwijzigingen en – verschuivingen als gevolg van de Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging bouw zijn nog niet bekend. Omwille van de bedrijfscontinuïteit streeft de ODNZKG naar financiële stabiliteit in 2021. Met de opdrachtgevers zal in 2020 besproken worden hoe dit vorm moet krijgen bij een gewijzigd takenpakket per 2022. Voor de implementatie van de Omgevingswet is er een reserve op de begroting van de OD NZKG. Deze reserve wordt nu niet in 2020 maar in 2021 aangesproken.
Asbesttaken
In het gewijzigde Besluit omgevingsrecht is de uitvoering van de VTH-taken bij asbest en sloop onderdeel van het basistakenpakket geworden en daarmee bij de omgevingsdiensten belegd. De OD overlegt met haar opdrachtgevers over een efficiënte overdracht van deze taak van de gemeenten naar de OD. In 2020 vindt hier overleg over plaats. De financiële consequenties van de overdracht van taken op het gebied van asbest en sloop zullen in 2020 in beeld worden gebracht.
Ondermijning
De problematiek van ondermijning groeit. Dit raakt ook de VTH-taken van de OD NZKG. De OD voert met partners acties uit met als doel het terugdringen van milieucriminaliteit. In het kader van Gebiedsaanpak en Ondermijning wordt nauw samengewerkt met gemeenten, provincie, politie, douane, RIEC (Regionaal Informatie- en Expertise Centrum), Belastingdienst, Inspectie SZW en NVWA. Het doel is om deze samenwerking verder op te bouwen en de maatschappij weerbaarder te maken door als één overheid ondermijning tegen te gaan. Door de coronamaatregelen hebben fysieke acties de afgelopen maanden stilgelegen.
Financiën
In de Algemeen Bestuurstvergadering van 3 juli zijn de meerjarenbegroting 2021-2024 en jaarrekening 2019 vastgesteld. Op beide documenten heeft de gemeenteraad een positieve zienswijze ingediend. In de vergadering zijn beide documenten conform vastgesteld
Risico's
De noodzakelijke weerstandscapaciteit van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied wordt bepaald door kwantificering van de gewogen risico’s. Deze risico’s zijn: veranderende wetgeving primair proces, personele consequenties t.g.v. kwaliteitsborging bouw en PGF bedrijfsvoeringsrisico’s.
Op basis van de risico-inventarisatie in relatie tot de weerstandscapaciteit is het weerstandsvermogen vanaf 2020 1 - 1,1. Dit valt binnen de bestuurlijk vastgestelde norm (1-1,5) en is daarmee voldoende.
Beheersmaatregelen
Om risico’s op te kunnen vangen heeft de OD NZKG een risicobuffer in het leven geroepen. De norm voor de ratio van het weerstandsvermogen was in de eerste fase van de organisatie tot 2017 gezet op ruim voldoende (1,5 – 2). Vanaf 2017 is deze norm herzien. De OD NZKG is inmiddels beland in een fase van doorontwikkeling. Een fase waarin de risico’s beter in beeld lijn en steeds meer beheersbaar zijn. Daarom is de norm voor de ratio weerstandsvermogen bijgesteld van ruim voldoende naar voldoende (1-1,5). Er zijn frequent overleggen tussen gemeente en OD, zowel bestuurlijk als ambtelijk op diverse niveaus.
hoog
Privaatrechtelijk
- Privaatrechtelijk Regionale ontwikkelingsmaatschappij Noordzeekanaalgebied(Bedragen x €1.000)Regionale ontwikkelingsmaatschappij NoordzeekanaalgebiedRechtsvorm:
Naamloze vennootschap
Oprichtings-/publicatiedatum:Vestigingsplaats:AmsterdamToezichtsregime:middelOpenbaar belangDe Regionale Ontwikkelingsmaatschappij Noordzeekanaalgebied (RON) is het uitvoeringsinstrument voor het (her)ontwikkelen van bedrijventerreinen zoals beschreven in het Masterplan Noordzeekanaalgebied.
Bestuurlijk belangWethouder Krieger vertegenwoordigt de gemeente in de AvA, plaatsvervanging wethouder Breunesse
Stemverhouding: 33,3%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
RON NV is opgericht in 1999 met het doel nieuwe en bestaande werklocaties te herontwikkelen. In de periode 2010 en 2011 heeft de vennootschap een doorstart gemaakt gericht op een gecontroleerde afbouw van de grond- en vastgoedactiviteiten. Momenteel concentreren de werkzaamheden zich op de ontwikkeling van bedrijvenpark Hoogtij.
De Corona crisis heeft vooralsnog geen negatieve effecten voor de RON. Binnen HoogTij is duidelijk zichtbaar dat de belangstelling vanuit de markt aanhoudt. Waarde van gronden neemt toe door tekort aan bedrijfsterreinen. In 2019 en 2020 zijn voor zowel het droge als haven gedeelte koop- / erfpachtovereenkomsten gesloten. Inmiddels heeft het ophogen van de tweede fase plaatsgevonden, waarbij gebruik is gemaakt van het zand ,dat was vrijgekomen bij het realiseren van de haven. Voor de tweede fase is grote belangstelling.
Risicoprofiel
Het risicoprofiel van de RON wordt naar beneden bijgesteld naar gemiddeld. Dit wordt als volgt onderbouwd:
- Vooral de positieve marktontwikkelingen zorgen ervoor dat veel gronden al uitgegeven zijn. En de verwachting is dat de uitgifte van gronden blijft doorgaan omdat de vraag naar bedrijfsterreinen onverminderd groot blijft. Daarom worden economische risico’s naar beneden bijgesteld.
- De financiële belangen zijn nog steeds hoog en hebben vooral betrekking op de uiteindelijke realisatie van bedrijvenpark HoogTij. In 2014 was er nog sprake van een vraag die uitbleef en een negatieve grondexploitatie. De verwachting is nu dat bij realisatie van het bedrijvenpark HoogTij een positief rendement wordt gehaald. Dit werkt positief door in het risicoprofiel.
- De RON draagt met de uitgifte van gronden bij aan de werkgelegenheid. Het maatschappelijk blijft daarmee hoog.
Financiële positie
Door de gunstige marktomstandigheden heeft de RON over 2019 een positief resultaat na vennootschapsbelasting behaald van € 1,8 miljoen. Het eigen vermogen van de vennootschap bedraagt stijgt naar € 5,1 miljoen eind 2019. De directie acht de solvabiliteit, uitgedrukt als eigen vermogen ten opzicht van totaal vermogen, ad 23,6% in combinatie met de beschikbare aanvullende financieringsruimte, adequaat.
De maximale borgtocht voor Zaanstad is verlaagd is naar € 21 miljoen. Daarvan mag € 7 miljoen verlegd worden naar het havenbedrijf, blijft over € 14 miljoen voor Gemeente Zaanstad.
Risico's
- Negatieve marktontwikkelingen, waardoor grondverkopen uitblijven. Op dit moment niet aan de orde, zie ontwikkelingen en risicoprofiel.
- Renterisico; rente is nu laag maar kan in de komende jaren stijgen, waarbij de RON t/m 2022 resp. 2026 nog een leningen bij BNG heeft lopen tegen een rentepercentage van 0,7% en 1,19%
Beheersmaatregelen
- RON rapporteert per kwartaal naar aandeelhouders.
- Monitoring van risico’s, zowel algemeen als projectspecifiek
- RON is risicomijdend, indien het economisch verantwoord is worden risico’s zo veel mogelijk afgedekt
- Jaarlijkse monitoring van grondwaarden
- Vooraf bespreken van aandeelhoudersbesluiten in het college voordat besluitvorming plaatsvindt in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders;
- Periodiek overleg over voortgang van projecten, zowel ambtelijk als bestuurlijk
middel - Privaatrechtelijk Masterplan Noordzeekanaalgebied(Bedragen x €1.000)Masterplan NoordzeekanaalgebiedRechtsvorm:
Stichting
Oprichtings-/publicatiedatum:Vestigingsplaats:IJmuidenToezichtsregime:middelOpenbaar belangHet op duurzame wijze versterken van de regionale economie in het Noordzeekanaalgebied door het benutten van de potentie van het regionale haven- en industrieel complex.
Bestuurlijk belangWethouder Krieger en wethouder Baerveldt zijn beiden lid van het stichtingsbestuur, vervanging wethouder Breuness en Mutluer
Stemverhouding: 17%Actualiteiten en risico'sDe visie Noordzeekanaalgebied 2040 en de bijbehorende uitvoeringsagenda bepalen het activiteitenprogramma van de stichting Masterplan Noordzeekanaalgebied. Het samenwerkingsverband voert een deel van de uitvoeringsagenda-activiteiten uit, een deel in afspraken tussen afzonderlijke deelnemende partijen. Het geactualiseerde Uitvoeringsprogramma Noordzeekanaalgebied 2020 is te vinden op https://www.noordzeekanaalgebied.nl/wp-content/uploads/2020/03/Uitvoeringsprogramma_NZKG_2020-definitieve-versie.pdf
Het Uitvoeringsprogramma NZKG is de jaarlijkse vertaling van de bestuurlijke agenda van de Visie. In het Uitvoeringsprogramma zijn de lopende activiteiten en projecten beschreven voor realisatie van de visie. In 2020 wordt meer dan eens duidelijk dat de opgaven in het gebied ten aanzien van verstedelijking, (circulaire)economie, energietransitie, etc, meer ruimte vragen dan er beschikbaar is. Daarom werkt het Uitvoeringsprogramma aan een integrale sturing op de opgaven in het gebied.
Toelichting Financiële positie, toename Vreemd Vermogen
Het projectbureau heeft van de provincie middelen ontvangen om projecten die de uitvoering van de visie simuleren uit te voeren. Met name voor de energietransitie is eind 2019 een bedrag van een miljoen ontvangen om uitvoering te geven aan de Energietransitie NZKG.
Het totaal van de openstaande ontvangen voorschotten van € 1.178.576 is opgenomen onder de kortlopende schulden.
middel - Privaatrechtelijk Vereniging Bedrijvenpark HoogTij(Bedragen x €1.000)Vereniging Bedrijvenpark HoogTijRechtsvorm:
Vereniging
Oprichtings-/publicatiedatum:Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:laagOpenbaar belangBevordering van het kwaliteitsniveau en de behartiging van de gezamenlijke belangen van de eigenaren van de gronden en gebouwen in het bedrijvenpark Hoogtij.
Bestuurlijk belangEen medewerker van de gemeente Zaanstad is benoemd als vertegenwoordiger van Zaanstad. Er participeert niemand van het college in het bestuur. Ieder lid is bevoegd tot het uitbrengen van een zodanig aantal stemmen als overeenkomt met iedere vierkante meter grond in het bedrijvenpark waartoe het lid is gerechtigd is Het algemeen bestuur bestaat uit 3 leden, Zaanstad levert de secretaris.
Stemverhouding: 0%Actualiteiten en risico'sZaanstad neemt ook de komende vier jaar deel aan de Vereniging Bedrijvenpark HoogTij (VBH). Zaanstad is als grondeigenaar/ontwikkelaar lid van de Vereniging Bedrijvenpark HoogTij (VBH). Een medewerker van de gemeente Zaanstad is momenteel in het bestuur van de VBH benoemd als vertegenwoordiger van Zaanstad. VBH is een vereniging waarin de grondeigenaren en de gevestigde ondernemers participeren. KG Parkmanagement geeft invulling aan het parkmanagement. De vereniging is verantwoordelijk voor een blijvende kwaliteit van de openbare ruimte, de kavels en de gebouwen. Dit is van cruciaal belang voor een goed vestigingsklimaat, nu en in de toekomst. De vereniging is het eerste aanspreekpunt voor de ondernemers op HoogTij. Zo kunnen ondernemers wensen en ideeën over bijvoorbeeld de uitstraling en de veiligheid bespreken. De afgelopen jaren zijn vele bedrijfskavels op het bedrijventerrein in Westzaan verkocht. De verwachting is dat de belangstelling de komende jaren verder groot blijft. Zaanstad blijft zich dan ook in de toekomst inzetten om, samen met de grondeigenaren en ondernemers, de kwaliteit van het bedrijventerrein te behouden en te versterken.
In verband met de corona crisis is de Algemene Leden Vergadering en daarmee de vaststelling van de jaarrekening 2019 uitgesteld tot uiterlijk 1 november 2020.
laag - Privaatrechtelijk Betaalbare Koopwoningen Zaanstad(Bedragen x €1.000)Betaalbare Koopwoningen ZaanstadRechtsvorm:
Besloten Vennootschap
Oprichtings-/publicatiedatum:Vestigingsplaats:ZaandamToezichtsregime:hoogOpenbaar belangHet doel van Betaalbare Koopwoningen Zaanstad (BKZ) is tweeledig: - Het bevorderen van de volkshuisvesting overeenkomstig het beleid van de gemeente Zaanstad - Het realiseren van kwalitatief hoogwaardige sociale koopwoningen in de gemeente Zaanstad; het via erfpacht beschikbaar stellen van deze woningen aan de gewenste doelgroep en het uitvoeren van een beleid teneinde deze woningen zoveel mogelijk voor de doelgroep te behouden
Bestuurlijk belangGemeente Zaanstad is voor 100% eigenaar van de aandelen. Het voltallig college vertegenwoordigt de enige aandeelhouder gemeente Zaanstad
Stemverhouding: 100%Actualiteiten en risico'sOntwikkelingen
BKZ Holding kent diverse modellen met elk een aparte BV:
- De portefeuille van BKZ BV traditioneel omvat op 1 januari 2020 nog ca. 213 contracten.
- De portefeuille van GRZ BV omvat op 1 januari 2020
- BKZ erfpachtvariant 182 contracten.
- BKZ instap ca. 51 contracten.
Ontwikkeling nieuw model : BKZ Starterswoning
Voor de bestaande modellen zit BKZ in een beheer fase , waarbij de nadruk komt te liggen om een goede beheersing van de financiën en cashflow en inzicht in het risico van het niet aflossen (afnemen van tranches). De overspannen woningmarkt van de laatste jaren heeft geleid tot een sterke stijging in de mate van tranche en grondafname.
In 2019 is verder verkend of BKZ kan participeren in nieuwe activiteiten in de woningmarkt. Een nieuw ontwikkeld model (BKZ Starterswoning) gericht op het realiseren en behouden van bereikbare koopwoningen voor starters en huishoudens met lage middeninkomens, is begin 2020 door de raad vastgesteld.
Het model voldoet aan hetgeen is bepaald in de door de gemeente vastgestelde doelgroepenverordening Sociale Koop op basis waarvan in nieuwe bestemmingsplannen een contingent sociale koopwoningen verplicht moet worden gerealiseerd. Op dit moment vinden gesprekken plaats met ontwikkelaars. Verwachting is dat de eerste woningen in 2021 in het model worden verkocht.
Ontwikkeling nieuw model / BV Duurzaam Funderingsherstel Zaanstad
Door de overspannen woning- en bouwmarkt is in 2019 het in 2017 vast gestelde model Duurzaam Funderingsherstel Zaanstad verder geëvalueerd. Dit model gaat om funderings- en cascoherstel in combinatie met het aanbrengen van energiebesparende maatregelen. In 2019 is het model verder op juridisch, financieel en aanbestedingsgebied aangepast. Ook heeft BKZ zelf een tweetal woningen aangekocht in de aangewezen pilotblokken. In 2020 vindt er besluitvorming over de herijking van het DFZ model plaats en vindt een nieuwe aanbesteding van een pilotblokje plaats. Verwachting is dat deze pilot in 2021 kan worden uitgevoerd. Verwachting is dat dit model op kleine schaal (bouwblok) wordt ingezet. Omdat de herijking leidt tot een flexibelere inzet van het model wordt de inzet van het model ook verkend bij andere funderingsprojecten
Risicoprofiel
Het zwaartepunt van de risico's van BKZ liggen op het politieke en financiële vlak. De doelstelling van BKZ is bijdragen aan de volkshuisvesting binnen de gemeente Zaanstad. Deze doelstelling heeft politiek de aandacht. Vanwege de rekening courant en de leningsovereenkomst, die BKZ heeft afgesloten met de gemeente Zaanstad voor BKZ traditioneel tot een maximumbedrag van respectievelijk 5,5 miljoen euro en voor de Garantieregelingen tot 31 miljoen, is het financieel belang groot te noemen.
Risico analyse
Financiële positie
Jaarrekening 2019 is beschikbaar en wordt vastgesteld in de AvA van 20 oktober 2020. BKZ heeft het jaar 2019 afgesloten met een positief resultaat van € 36.934. Door de waardestijging op de woningmarkt heeft de afname trend van tranches en gronden zich ook in 2019 voortgezet. Dit heeft geleid tot verdere aflossing van de RC van BKZ met € 1,2 miljoen waardoor het saldo eind 2019 positief is € 0,43 mln. Ook op de lening voor GRZ is afgelost en bedraagt het uitstaande bedrag nog € 16,5 mln. Daarnaast is er ook hier sprake van een rekening-courantverhouding die eind 2019 circa +/+ € 3,5 miljoen bedraagt.
Het eigen vermogen bedraagt ca € 16 mln.
Risico's
- Het trancherisico op de opstal bestaat nog wel. Hierbij worden de tranches (20% (traditioneel) en 30% (afzetgarantiewoningen) van de opstalwaarde) niet afgenomen door de kopers (en dus niet terugbetaald op korte termijn). Dit komt omdat er geen inkomensstijging plaatsvindt. Gevolg is dat pas bij (door)verkoop de resterende tranches worden gerealiseerd (afgelost). BKZ monitort dit. Het risico wordt vertaald in de kasstroom.
- Risico van waardevermindering van de grond in de toekomst. De grond wordt na 25 jaar geherwaardeerd.
- Hoogconjunctuur leidt tot positieve kasstroom door afname van tranches en grond. Echter hierdoor daalt het aantal BKZ woningen en beschikbaarheid van woningen voor de doelgroep.
Beheersmaatregelen
- Jaarlijkse inkomenstoets bij kopers door BKZ;
- periodieke rapportages naar college (3x) en college en raad (1x). Deze rapportages bevatten gegevens met betrekking tot aantal woningen, liquiditeit, prognoses cashflow, risico’s, etc.;
- 1 á 2 keer per maand overleg tussen ambtenaren en de directeur van BKZ; de samenwerkingsrelatie is goed;
- Operationalisering van het nieuwe model (BKZ Starterswoning) waarbij BKZ woningen langer voor de doelgroep kan behouden;
- In het Plan van aanpak Verbetering kwaliteit woningvoorraad is geld gereserveerd voor de realisatie woningen duurzaam funderingsherstel Zaanstad in de periode 2018-2022.
hoog