Onderhoud kapitaalgoederen

De openbare ruimte bestaat uit kapitaalgoederen zoals wegen, groen en speelplaatsen, bruggen, kades, openbare verlichting en verkeersregelinstallaties. Eind 2017 is de nota onderhoud kapitaalgoederen openbare ruimte (2017/39232) door de raad vastgesteld. Deze nota bevat het beleidskader voor de gemeentelijke kapitaalgoederen in de openbare ruimte.

Kwaliteitsniveau

De Kwaliteitscatalogus van CROW (kennisinstituut voor de openbare ruimte) deelt de technische kwaliteit van de openbare ruimte op in vijf categorieën (A+, A, B, C en D). Kwaliteitsniveau A staat voor een hoog kwaliteitsniveau en kwaliteitsniveau D staat gelijk aan het hebben van een slecht onderhoudsniveau/onderhoudsachterstanden; deze delen van de openbare ruimte zijn niet acceptabel of hadden al vervangen moeten zijn.
De openbare ruimte in Zaanstad wordt ten aanzien van het aspect netheid op kwaliteitsniveau B/C onderhouden. Uitzondering hierop is het centrumgebied Inverdan bestaande uit de Gedempte Gracht, de Dam en het deel van de Westzijde dat deel uitmaakt van het kernwinkelgebied; dat onderhouden we op kwaliteitsniveau B. Voor de komende jaren is de vervanging van de kwaliteitsniveaus D, C en B ingepland in het meerjaren-investeringsplan openbare ruimte. De vervanging van de openbare ruimte gebeurt op het technisch noodzakelijke moment.

Onderhoudsplan

De nota onderhoud kapitaalgoederen openbare ruimte geeft inzicht in de onderhoudstoestand (anno 2017), legt de haalbare onderhoudskwaliteit vast en geeft inzicht in de hiertoe beschikbare en benodigde middelen. In de nota wordt vooruitgekeken naar de opgave voor de jaren 2017 en verder.

Bij de beeldkwaliteitsinspectie, uitgevoerd in 2016 en 2017, zijn de kapitaalgoederen in de openbare ruimte visueel beoordeeld conform de Handreiking artikel 12 Financiële verhoudingswet . Mede op basis van de leeftijd en actualisatie van beleidsplannen, is de onderhoudsachterstand in 2017 in Zaanstad vastgesteld op € 38 miljoen. Dit komt overeen met 20% van het areaal. Bij de begroting 2018 is besloten budget beschikbaar te stellen om de onderhoudsachterstanden in Zaanstad in 5 jaar terug te brengen tot 15%. In de Voorjaarsnota 2019-2023 is besloten om het inlopen van de onderhoudsachterstanden uit te stellen.
Voor de grote vervangingsprojecten in de openbare ruimte van Zaanstad wordt verwezen naar de website http://geo.zaanstad.nl/geointer/kaarten/meerjarenplanning-openbare-ruimte.html

Financiën

Met ingang van de begroting 2021 wordt ook de prijsstijging in de grond-weg en waterbouw in 2019 en 2021 gecompenseerd. Het betreft een bedrag van € 377.000 per jaar.
In het meerjaren-investeringsplan openbare ruimte zijn de benodigde investeringen in kapitaalgoederen van de openbare ruimte opgenomen. Zie de bijlage investeringen voor de investeringsbedragen 2020. Daarnaast zijn met ingang van 2020 extra financiële middelen vrijgemaakt voor de verbetering van de veiligheid van de bruggen. In totaal betreft het een bedrag van € 1,2 miljoen waarvan € 660.000 besteed wordt in 2020 en € 540.000 beschikbaar is in 2023. Op basis van veiligheidsinspecties die in 2019 zijn uitgevoerd, is het bedrag van € 1,2 miljoen herijkt. Aanvullend is in 2020 een bedrag van € 384.000 vrijgemaakt om het Wilhelminasluiscomplex te voorzien van om noodzakelijke verbeteringen uit te voeren ten aanzien van de veiligheid van de bruggen.
In 2020 is gebleken dat ook de aanbruggen van de Beatrixbrug en Wilhelminabrug moesten worden versterkt. Dit groot onderhoud was niet voorzien. Omdat het wenselijk is herstel gelijktijdig met vernieuwen bruggen uit te voeren is in 2020 hiervoor 530.000 extra beschikbaar gesteld.
De Zaanbrug valt duurder als gevolg van vertragingen. Met de voorjaarsnota 2020 is daarvoor een extra investeringsruimte vrij gemaakt van € 770.000. Zaanstad draagt daarmee € 7,6 miljoen bij aan de vervanging van de Zaanbrug.
Het vervangen van bomen is duurder dan geraamd. Het beschikbare investeringsbudget is te weinig om bomen te vervangen. In totaal wordt extra investeringsruimte voor een bedrag van € 0,9 miljoen per jaar vrijgemaakt om bomen in de stad te kunnen vervangen en bij aanplant te voorzien van goede standplaatsvoorzieningen en om bestaande bomenstructuren te versterken. € 0,1 miljoen wordt jaarlijks beschikbaar gesteld voor het vergroten van de biodiversiteit.
Met de jaarrekening 2019 is geconstateerd dat de theoretische onderhoudsachterstanden € 39,9 miljoen bedragen onder de voorwaarde dat de onderbesteding van 2019 in 2020 wordt ingelopen. Voor de begroting 2021-2024 zullen de onderhoudsachterstanden zich rond de € 40 miljoen stabiliseren. In 2021 zullen delen van de openbare ruimte opnieuw worden geïnspecteerd. Dit geeft dan een actueel beeld van de ontwikkeling onderhoudsachterstanden.