Beleidsmatige risico's

In 2019 en 2020 is nieuwe wet- en regelgeving ingevoerd over (onder andere) reële tarieven en de invoering van het abonnementstarief in de Wmo. Vooralsnog is er nog geen duidelijkheid vanuit het Rijk over eventuele compensatie daarvan. Daarom treffen wij maatregelen om bij te sturen op de aanzuigende werking die er vanuit het abonnementstarief uitgaat. Ook de verdeelmodellen sociaal domein en de uitname uit het gemeentefonds in verband met de openstelling van de Wlz, vragen aanpassingen in het lokale beleid en de uitvoering daarvan. De eerder aangekondigde wetswijziging Wmo 2015 in verband met resultaatgericht beschikken laat op zich wachten. Inpassing in en aanpassing van het gemeentelijk beleid en de uitvoering zullen een aanzienlijk beslag op de ambtelijke capaciteit leggen.

Via de VNG en andere landelijke gremia worden landelijke ontwikkelingen gevolgd zodat we hier snel op kunnen anticiperen en goede voorbeelden van elders kunnen benutten. Door middel van monitoring op de gevolgen van de invoering van het abonnementstarief en de PGB tariefwijzigingen, kunnen we op tijd maatregelen treffen. We treffen maatregelen om bij te sturen op de aanzuigende werking van het abonnementstarief als onderdeel van een bredere set van maatregelen binnen de taakstelling. De monitoring op de gevolgen van de PG tariefswijzigingen stelt ons ook in staat om tijdig in te grijpen als inwoners in de problemen dreigen te komen met de inkoop van zorg. Binnen de beschikbare capaciteit en middelen wordt scherp gekeken naar prioriteiten.

De doorontwikkeling van de Jeugdteams en het werken aan de transformatieopgaven, werken vanuit kracht van het gezin en netwerk, normaliseren/demedicaliseren en een brede aanpak van problematiek, vereist een sterke basisinfrastructuur met voldoende preventieaanbod. Indien dit ontbreekt, zal de gewenste beweging onvoldoende op gang komen en blijft de inzet van duurdere specialistische hulp bestaan en mogelijk zelfs groeien.

Uit het project Preventie Jeugdhulp komt een aantal aanbevelingen naar voren. Deze worden in 2021 doorgevoerd. Deze zijn op inhoudelijke en financiële uitvoerbaarheid beoordeeld en aangevuld met regionale inzichten. Hieraan geven we in 2021 verdere uitvoering.

Als gevolg van de ingevoerde cliëntenstop kan de wachttijd bij het Jeugdteam oplopen en de problematiek verergeren.

Het jeugdteam voert actief wachtlijstbeheer uit. Dat betekent prioriteren in urgentie. Als escalatiemogelijkheid gebruiken we de Jeugdtafel C.

De huidige overeenkomsten met specialistische jeugdhulpaanbieders voor segment B en C lopen af in 2021. De regio Zaanstreek-Waterland loopt een eigen aanbestedingstraject voor de periode vanaf 2022. Dit proces is complementair aan de doorontwikkeling van het stedelijk Jeugdteam. Daarnaast loopt het project ontvlechting met de gemeente Amsterdam en DUO-gemeenten, waarbij bepaalde ICT-systemen en functies vanuit het Regionaal Ondersteuningsteam mogelijk op Zaanstreek-Waterland niveau belegd moeten worden.

In het aanbestedingstraject houden we rekening met aanscherpingen in administratie en kostenbeheersing door andere eisen te stellen aan de aanbieders.

Het tekort aan leerkrachten is een landelijk probleem dat zich in de regio Amsterdam sterk voordoet. De schoolbesturen in de regio concurreren onderling en de gemeente Amsterdam springt met verschillende maatregelen bij om leerkrachten naar de stad te trekken.

In de regio Amsterdam werkt de gemeente aan onderlinge afspraken om het onderling concurreren te beperken en de ongewenste uitwassen gezamenlijk tegen te gaan. Daarin moeten gemeenten en onderwijsbesturen gezamenlijk optrekken.

Per 01-01-2021 wijzigt de Wet langdurige zorg. Personen met een psychische aandoening die voldoen aan de Wlz criteria kunnen per 01-01-2021 in aanmerking komen voor Wlz. Een deel van de cliënten in de voorziening Beschermd wonen (BW) komt in aanmerking voor de Wlz indicatie. Voor de overgang van BW naar Wlz is een traject van indicatiestelling afgesproken met de BW zorgaanbieders, CIZ en Zorgkantoor. Als gevolg van de coronacrisis en de terughoudendheid van de behandelaren in de verstrekking van informatie ten behoeve van de indicatiestelling, zijn er zorgen over doorstroom van de cliënten naar de Wlz.

Met de zorgaanbieders BW is afgesproken om maandelijks de stand van zaken met elkaar door te nemen. Het onderwerp staat ook op de agenda van de Noord-Hollandse overlegtafel.

In de uitvoeringsovereenkomst met de SWT's (na de aanbesteding in 2018) is opgenomen dat er specifieke expertise rondom bepaalde problematieken en het voeren van regie op meervoudig complexe problematiek aanwezig moet zijn. De huidige krapte op de arbeidsmarkt op dit terrein  bemoeilijkt dit.

Middels contractgesprekken zullen wij de situatie monitoren en sturen op het ontwikkelen van de juiste expertise.

Bij de grote opgaven waar Zaanstad voor staat onder andere doorontwikkeling voorliggend aanbod, integraal werken, aanzuigende werking abonnementstarief, financiele opgaven, ondersteunen mantelzorgers, ontwikkeling naar een stedelijk jeugdteam dat achter de SWT’s wordt gepositioneerd) spelen de wijkteams een cruciale rol. Dit vraagt waarschijnlijk een grotere inzet vanuit de SWT’s dan waarmee rekening is gehouden in de contracten. Als gevolg hiervan is de druk op de wijkteams echter groot, waardoor het risico bestaat dat op onderdelen de beoogde ontwikkelingen vertragen. Het is noodzakelijk om te komen tot keuzes en prioritering.

Gezamenlijk (ambtelijk en hoofdaannemers SWT’s) een impactanalyse maken. De SWT’s betrekken bij de ontwikkeling van het stedelijk jeugdteam. Escaleren van stagnatie in doorontwikkeling via ontwikkeloverleg met wijkteams.

Op 16 juni 2020 heeft de burgemeester Zaanstad namens vijftien Nederlandse burgemeesters het manifest ‘Kom op voor kwetsbare gebieden’, overhandigd aan de betrokken ministeries (BZ, OCW en VWS) om extra aandacht te vragen voor de meest kwetsbare gebieden in Nederlandse steden.

In het manifest wordt benadrukt dat de coronacrisis alle gemeenten raakt. De zorg staat onder druk en banen staan op de tocht. Verontrustend is de ontwikkeling van de meest kwetsbare gebieden in ons land. Dit zijn de wijken en buurten waar een hele hoge concentratie van mensen woont die veel hulp en ondersteuning nodig hebben. Hier wonen relatief veel mensen zonder werk, met psychische problemen, in armoede. Huishoudens met een stapeling van problemen. Plekken waar kinderen sneller en vaker onderwijsachterstanden oplopen, waar criminaliteit als een virus om zich heen grijpt en de levensverwachting structureel lager is. De coronacrisis zorgt in deze gebieden een exponentiële toename van deze problematiek. De oproep is te investeren in deze gebieden. Indien gemeenten onvoldoende steun van het Rijk krijgen, heeft dat het risico dat personen afglijden naar ernstiger problematiek of overlast/criminaliteit.

Met prominente andere gemeenten en het VNG zetten we in op een sterke lobby naar het rijk.

Het plan van aanpak bevat onderdelen die afhankelijk zijn van de bereidheid van de zorgaanbieder en corporaties om mee te werken aan een versnelling in de door- en uitstroom uit de maatschappelijke opvang.

We maken prestatieafspraken met corporaties en stellen een uitvoeringsovereenkomst Subsidie Maatschappelijke opvang op.

Blijvende financiering en urgentiebesef bij de betrokken partners is belangrijk om uitvoering te geven aan de voorgenomen acties. Voor slachtoffers van huiselijk geweld is onder meer belangrijk dat voorzien wordt in voldoende opvangplekken en doorstroommogelijkheden naar reguliere huisvesting.

In 2020 is een subsidieaanvraag ingediend in het kader van het landelijk programma GHNT.

We gaan ervan uit dat bewoners iets voor elkaar kunnen betekenen ten aanzien van gezinnen, jeugdigen en volwassenen met een hulpvraag. Zo zou het beroep op professionele ondersteuning minder (intensief) kunnen worden. Dat zien we ook wel gebeuren in de stad, maar de kans bestaat dat het niet in de mate gebeurt die ons voor ogen staat; hetzij omdat bewoners dat niet kunnen of willen opbrengen voor elkaar, hetzij omdat die ondersteuning toch niet goed aansluit op de behoeften van mensen.

We willen zo goed mogelijk in gesprek zijn met vrijwilligers(organisaties), wijk/buurtorganisaties en mantelzorgers om te zien wat zij wel en niet kunnen bieden en of en hoe zij daarin ondersteund willen worden.

De implementatie van het nieuwe woonplaatsbeginsel, dat bepaalt welke gemeente financieel verantwoordelijk is voor de zorg van welke jeugdige, kan veel uitzoekwerk opleveren, waardoor er extra capaciteit in de backoffice nodig is.

Ook al is de invoering uitgesteld met een jaar naar 2021, zijn we via een aparte projectleider actief met uitzoekwerk en voorbereidende maatregelen, zodat de overgang in 2021 naar de nieuwe regelgeving zo soepel mogelijk kan verlopen.